Η Τουρκική Εισβολή στην Κύπρο 1974

Η Κύπρος στη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της, λόγω της σημαντικής στρατηγικής της θέσης,  κατακτήθηκε από τις πιο ισχυρές αποικιακές δυνάμεις της Ανατολικής Μεσογείου. Από τον 12ο αιώνα π.Χ. που οι πρώτοι Έλληνες αποίκισαν το νησί και διαμέσου των αιώνων, το στοιχείο το οποίο επικράτησε στο νησί ήταν το ελληνικό. Η τελευταία αποικιακή δύναμη που κατέλαβε το νησί ήταν η Βρετανία το 1878, διαδεχόμενη την Οθωμανική Αυτοκρατορία η οποία είχε κατακτήσει την Κύπρο το 1571, χρονιά η οποία σηματοδοτεί την πρώτη παρουσία Τούρκων κατοίκων στο νησί και την απαρχή της δημιουργίας της Τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Κατά τη βρετανική κυριαρχία οι Κύπριοι αρχίζουν σταδιακά να θέτουν το αίτημα τους για εθνική αυτοδιάθεση. Αν και οι Ελληνοκύπριοι εξέφραζαν σταθερά την αξίωσή τους για εθνική αυτοδιάθεση, η αποικιακή δύναμη, με το κλίμα που επικρατούσε διεθνώς πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρνήθηκε να την ικανοποιήσει. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, όταν εκδηλώθηκε το οικουμενικό κίνημα για αυτοδιάθεση και η συνεπακόλουθη κρίση του αποικιακού συστήματος, το αίτημα των Κυπρίων έγινε γνωστό ως το Κυπριακό ζήτημα. Το 1955, εφόσον όλες οι εκκλήσεις τους για αυτοδιάθεση είχαν παραγνωριστεί, οι Ελληνοκύπριοι προχώρησαν σε έναν μαχητικό αγώνα για την απελευθέρωση της χώρας από τον αποικιακό ζυγό. Η βρετανική Κυβέρνηση, επιστρατεύοντας την γνωστή πολιτική του «διαίρει και βασίλευε», άρχισε να εκμεταλλεύεται τον τουρκικό παράγοντα και να ενθαρρύνει την ανάμειξη της Άγκυρας στην Κύπρο.

Η διακηρυγμένη πολιτική της Τουρκίας προς την Κύπρο, από υποστηρικτική του αποικιακού στάτους κβο που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1950, άρχισε να κλίνει προς την πολιτική της διχοτόμησης της νήσου στη βάση της εθνικής καταγωγής. Η Τουρκική πλευρά υπέβαλε τον Νοέμβριο του 1956 υπόμνημα, προτείνοντας τη γεωγραφική διαίρεση του νησιού σε συνδυασμό με τη μετακίνηση πληθυσμών.

Με γνώμονα το υπόμνημα, στρατιωτικοί από την Τουρκία υποβοήθησαν τη δημιουργία μυστικών παραστρατιωτικών τουρκοκυπριακών οργανώσεων που είχαν ως βασική επιδίωξη την εξόντωση Τουρκοκυπρίων που αγωνίζονταν για την προώθηση κοινών κοινωνικών και πολιτικών σκοπών με τους Ελληνοκυπρίους και την επιβολή της διχοτόμησης.

Το 1958, μετά το ξέσπασμα διακοινοτικών συγκρούσεων και την πρόταση ενός διχοτομικού σχεδίου από τη βρετανική κυβέρνηση, το εθνικό απελευθερωτικό κίνημα της Κύπρου, υπό την ηγεσία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αποδέχτηκε μια λύση περιορισμένης ανεξαρτησίας. Η Τουρκοκυπριακή ηγεσία χρησιμοποίησε πλήρως τα συνταγματικά της προνόμια για να παρεμποδίσει τις αποφάσεις της κυβέρνησης, καθιστώντας έτσι τη διακυβέρνηση της νεαρής Δημοκρατίας δύσκολη και ανεπαρκή.

H τουρκική πολιτική υπόθαλψης της έντασης και του διαχωρισμού συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια.

Η Τουρκία βρήκε την αφορμή να επιβάλει τα διχοτομικά της σχέδια εναντίον της Κύπρου μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, που διενήργησε η στρατιωτική χούντα των Αθηνών, κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης του Προέδρου Μακαρίου.

Στις 20 Ιουλίου 1974, η Τουρκία εισέβαλε στρατιωτικά στην Κύπρο παραβιάζοντας κάθε κανόνα της διεθνούς νομιμότητα, προφασιζόμενη το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων.

Οι τούρκικες δυνάμεις εντός τριών ημερών κατέλαβαν αρχικά το 3% από το βόρειο κομμάτι του νησιού με τη γνωστή επιχείρηση («Αττίλα 1») και συγκεκριμένα την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 23 Ιουλίου κηρύχθηκε εκεχειρία και τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου κατέρρευσαν. Ακολούθησαν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητούσε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους.

Βομβαρδισμός Αμμοχώστου 1974

 Στις 14 Αυγούστου, οι συνομιλίες της Γενεύης κατέρρευσαν και μόλις 1 ώρα μετά η Τουρκία ξεκίνησε δεύτερη επιχείρηση («Αττίλας ΙΙ»), κατά την οποία μέσα σε 3 ημέρες κατέλαβε το 36,2% του νησιού και εκτόπισε 120 χιλιάδες Ελληνοκύπριους (άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι), ενώ συνολικά σκοτώθηκαν περίπου 3 χιλιάδες ελληνόφωνοι Κύπριοι

Η Άγκυρα προσπάθησε να παρουσιάσει την εισβολή σαν ειρηνευτική επιχείρηση που αποσκοπούσε στην αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης που είχε παραβιαστεί από το πραξικόπημα.

Ως αποτέλεσμα της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής και κατοχής, 162.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίστηκαν και έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα και μέχρι σήμερα εμποδίζονται από τις κατοχικές αρχές να επιστρέψουν στα σπίτια και στις περιουσίες τους.

Μέχρι το τέλος του έτους 1975, η συντριπτική πλειονότητα των Τουρκοκυπρίων που ζούσαν σε περιοχές ελεγχόμενες από την νόμιμη κυβέρνηση, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν, ως αποτέλεσμα της εκβιαστικής πολιτικής της Τουρκίας,  στο υπό τουρκική κατοχή έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

20.000 Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες επέλεξαν να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους παρά την τουρκική κατοχή. Οι περισσότεροι από αυτούς που παρέμειναν, κυρίως στη χερσόνησο της Καρπασίας υποχρεώθηκαν σταδιακά να εγκαταλείψουν την περιοχή. Ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων και  Μαρωνιτών που ζουν σήμερα σ’ αυτή την περιοχή έχει μειωθεί στους 300.

Παράλληλα, η Τουρκία εφάρμοσε από το 1974 συστηματική πολιτική εποικισμού του κατεχομένου τμήματος της Κύπρου με μαζική μεταφορά πέραν των 160.000 Τούρκων εκ Τουρκίας με στόχο την  αλλαγή του δημογραφικού χαρακτήρα και  αλλοίωση της πληθυσμιακής ισορροπίας στο νησί . Η πολιτική αυτή, σε συνδυασμό με την εκδίωξη των Ελληνοκυπρίων κατοίκων της περιοχής, την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και την παράνομη αλλαγή των γεωγραφικών τοπωνυμίων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, στοχεύει στην εξάλειψη κάθε  ελληνικού και χριστιανικού στοιχείου που υπήρχε για αιώνες και εν τέλει στην τουρκοποίηση της περιοχής. Στοχεύει επίσης στην αλλαγή του ισοζυγίου δυνάμεων και του κοινωνικού ιστού στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση της τουρκοκυπριακής ηγεσίας με την πολιτική της τουρκικής κυβέρνησης. Με τη μαζική δε μετανάστευση Τουρκοκυπρίων από τις κατεχόμενες περιοχές, ο ολικός αριθμός των Τούρκων στρατιωτών και εποίκων είναι τώρα μεγαλύτερος από τους εναπομείναντες Τουρκοκύπριους.

Αγνοούμενοι

Από ανθρωπιστική άποψη, η πιο τραγική συνέπεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974 είναι οι αγνοούμενοι. Κατά και μετά την τουρκική εισβολή, χιλιάδες Ελληνοκύπριοι είχαν συλληφθεί και κρατηθεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κύπρο από τον Τούρκους στρατιώτες και παραστρατιωτικούς, που ενεργούσαν υπό τις οδηγίες του τουρκικού στρατού. Επιπρόσθετα, πάνω από 2000 αιχμάλωτοι πολέμου είχαν μεταφερθεί παράνομα και κρατηθεί σε  φυλακές στην Τουρκία. Κάποιοι από αυτούς εξακολουθούν να αγνοούνται. Εκατοντάδες άλλοι Ελληνοκύπριοι, τόσο στρατιώτες όσο και πολίτες (περιλαμβανομένων ηλικιωμένων, γυναικών και παιδιών) εξαφανίστηκαν σε περιοχές υπό τουρκική κατοχή και μέχρι σήμερα αγνοείται η τύχη τους. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν καλά τεκμηριωμένες μαρτυρίες ότι τα αγνοούμενα πρόσωπα θεάθηκαν για τελευταία φορά εν ζωή στα χέρια του τουρκικού στρατού ή των παραστρατιωτικών ομάδων, που ενεργούσαν υπό τις οδηγίες και την ευθύνη των τουρκικών δυνάμεων κατοχής

Μαθήτρια Έ Δημοτικού του 1ο Δημοτικού Αμυνταίου

Δέσποινα Κ.

Από τη Λακατάμια στο Αμύνταιο Φλώρινας…

-Μαμά, πού γεννήθηκες;

Γεννήθηκα στην Λευκωσία της Κύπρου.

-Πού μεγάλωσες;

Μεγάλωσα στην Λευκωσία και συγκεκριμένα στην Λακατάμια, ένα από τα μεγάλα προάστια της Λευκωσίας. Βέβαια ο πατέρας μου έχει καταγωγή από ένα χωριό που λέγεται Μάμμαρι, οπότε περνούσαμε και εκεί κάποια διαστήματα της παιδικής μου ηλικίας.

Μάμμαρι .  Φωτογραφία: PHOTOS OF CYPRUS

-Μίλησέ μας λίγο για το Μάμμαρι;

Το Μάμμαρι είναι κοινότητα της  Λευκωσίας .Ο οικισμός βρίσκεται εντός της Νεκρής Ζώνης. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974, ο τουρκικός στρατός κατέβαλε μέρος της έκτασης του χωριού.

 

Το Μάμμαρι βρίσκεται 16 χιλιόμετρα δυτικά της Λευκωσίας, δίπλα στην Πράσινη Γραμμή. Στην ανατολική πλευρά του χωριού εντυπωσιάζει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και το Αγίασμα. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται το άγαλμα του Σάββα Ροτσίδη, που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-59. Στους αντικρινούς λόφους φαίνονται τα  τουρκικά φυλάκια

-Πότε ήρθες στην Ελλάδα;

Ήρθα στην Ελλάδα σαν φοιτήτρια στην Αθήνα το 2001 και έκτοτε είμαι εδώ όπου έχω εσάς, την οικογένειά μου.

-Ταξιδεύεις συχνά στην Κύπρο;

Θα έλεγα όχι όσο συχνά θα ήθελα. Κυρίως ταξιδεύουμε εκεί τα καλοκαίρια για να χαρούμε την όμορφη θάλασσα και τα καταγάλανα νερά της πατρίδας μου. Βέβαια, έρχονται συχνότερα όπως ξέρεις, ο παππούς και η γιαγιά από την Κύπρο.

-Έχεις κάτι να μας διηγηθείς από την εισβολή των Τούρκων στο νησί;

Εγώ γεννήθηκα μετά το γεγονότα του 1974, παρόλα αυτά, μεγαλώνοντας σε μια πατρίδα μοιρασμένη στα δύο, ο πόνος είναι μεγάλος. Η μητέρα μου κατάγεται από την Λάπηθο, ένα όμορφο χωριό, κατεχόμενο από τους Τούρκους. Κατά την διάρκεια των παιδικών μου χρόνων, αντικρύζαμε καθημερινά την σημαία των εισβολέων στον Πενταδάκτυλο και αυτό ήταν από μόνο του πολύ δύσκολο. Επίσης θυμάμαι σαν έφηβη, πως οι  βόλτες μας στην εμπορική οδό Λήδρας, διακόπτονταν απότομα, καθώς η οδός με τα μαγαζιά είναι και αυτή διχοτομημένη. Σήμερα το οδόφραγμα είναι σημείο ελέγχου για είσοδο στις κατεχόμενες περιοχές.

.

-Τι σου λείπει περισσότερο από την πατρίδα σου;

Μου λείπει πολύ ο ήχος των κυμάτων που σκάνε στις ακτές, μου λείπει το γαλάζιο της θάλασσας και οι χρυσές αμμουδιές. Μου λείπει το χωριό μου και μου λείπει και το φως. Η πατρίδα μου είναι πλημμυρισμένη με φως… 

Δέσποινα Μ. Ε΄  Δημοτικού

Αναστάσιος Μ  Δ΄ 1ου  Δημοτικού Αμυνταίου

 

Εικαστικό έργο με θέμα την Κύπρο

 Εικαστικό έργο από τους μαθητές της πέμπτης (Ε΄) τάξης του 1ου Δημ. Σχολείου Αμυνταίου Φλώρινας με θέμα την Κύπρο  με την τεχνική quilling

Κύπρος-Ελλάδα-Ομογένεια: εκπαιδευτικές γέφυρες-2024 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ...

 Υπάρχουν Κύπριοι που ζουν στο Αμύνταιο και στη Φλώρινα και κανένας δεν ξεχνάει. Πονάνε και λησμονούν την πατρίδα τους. Θυμούνται τον Πενταδάκτυλο με πόνο και όταν κλείνουν τα μάτια ονειρεύονται την χρυσή αμμουδιά της Αμμοχώστου.

Με αυτούς τους Κύπριους συναντήθηκαν και συνομίλησαν μαθητές του Σχολείου μας. Έμαθαν από αυτούς...Έγιναν μικροί δημοσιογράφοι, συγκινήθηκαν και ονειρεύτηκαν μαζί με τους αδελφούς μας Κύπριους.

Οι μαθητές μας, έφτιαξαν με αγάπη μια ταινία μικρού μήκους- ντοκιμαντέρ, με όλες τις συνεντεύξεις που πήραν. Παρακολουθήστε και εσείς, συγκινηθείτε και μάθετε  την ιστορία της Κύπρου μέσα από τα παιδιά μας που έμαθαν μέσα από το βίωμά τους...

https://neaflorina.gr/2024/02/kypros-ellada-omogeneia-ekpaideytikes-gefyres-2024-kypriaki-koinotita-video/

Η επίσκεψη του Μακάριου στην Φλώρινα.

Μακάριος

Ο Μακάριος επισκέφτηκε την Κοζάνη στις 18 Οκτωβρίου του 1949. Του επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή με στρατιωτικές τιμές. Για τις μετακινήσεις του διατέθηκαν δύο στρατιωτικά τζιπ και τιμητική φρουρά στρατιωτών, ενώ τον συνόδευαν ο Κύπριος στρατιωτικός ιεροκήρυκας Καλλίνικος Μαχαιριώτης,  και ο αρχιμανδρίτης Αυγουστίνος Καντιώτης, κατόπιν μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας, στρατιωτικός ιεροκήρυκας του Β΄ Σώματος Στρατού. Επισκέφθηκε την Κοζάνη, τη Σιάτιστα, την Καστοριά, το Νεστόριο, και στις 20 Οκτωβρίου τα χωριά των Πρεσπών, και τα φυλάκια Λαιμού, Κούλας και Πύλης. Στη συνέχεια η συνοδεία κατευθύνθηκε προς τη Φλώρινα, με στάση στο Ανταρτικό, όπου τους υποδέχθηκαν οι στρατιώτες, οι κάτοικοι και οι μαθητές. Τέλος, επισκέφθηκε τα χωριά Μελίτη, Βεύη και Κέλλη. 

Ο Μακάριος στην Κέλλη Φλώρινας

Ειδικά στην Κέλλη εντυπωσιάστηκε από τη θερμή υποδοχή κατοίκων και των μικρών μαθητών, οι οποίοι παρά τις δύσκολες καταστάσεις που ζούσαν, κρατούσαν μικρές ελληνικές σημαίες και ζητωκραύγαζαν υπέρ της Κύπρου. Συγκινημένος από τη φτωχική ζωή των κατοίκων, τους υποσχέθηκε τη βοήθειά του. Επέστρεψε στην Αθήνα στις 21 Οκτωβρίου και λίγες μέρες αργότερα, στις 25 Οκτωβρίου, γύρισε στην Κύπρο. 

Άγαλμα του Μακάριου

Χρυσοβαλάντης - Πασχάλης Τ.

1ο Δημ. σχολ. Αμυνταίου 

Ε' τάξη

ΚΥΠΡΟΣ 1974 - ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ - ΜΑΡΤΥΡΙΑ

 Χρονολόγιο των  γεγονότων της  γιαγιάς  μου  Μαρίας   που  κατάγεται  από τον  Άγιο Επίκτητο Κυρήνειας για την εισβολή των Τούρκων στις  20/07/1974.        

ΜΑΡΙΑ

Όπως διηγήθηκε η γιαγιά μου με αφορμή το πραξικόπημα κατά τον μακαρίου η Τουρκία με το πρόσχημα της αποκατάσταση της τάξης και την προστασία της Τουρκικής μειονότητας εισβάλει την 5.00 πρωινή ώρα στις 20-7-1974 στην Κύπρο με απόβαση του τουρκικού στόλου στο χωριό Άγιος Επίκτητος Κυρήνειας με όλες τις δυνάμεις του στρατού και της αεροπορίας. Καταλαμβάνουν μεγάλο έδαφος της Κύπρου. Οι μαχητές της Κύπρου και της Ελλάδας  δίνουν μάχες σώμα με σώμα για να απωθήσουν τον τουρκικό εισβολέα. Επεμβαίνουν τα Ηνωμένα Έθνη για κατάπαυση του πυρός αλλά οι Τούρκοι παραβιάζουν τη συμφωνία. Την 23^ην Ιουλίου συνεχίζουν το καταστροφικό τους έργο με ενίσχυση της δύναμής τους. Η τουρκική αεροπορία βαρβαρίζει το χωρίο, την βόρεια Κύπρο και τον άμαχο πληθυσμό. Ευτυχώς, όπως διηγείται η γιαγιά μου  Μαρία, πρόλαβαν να φύγουν από το χωριό ενώ οι Τούρκοι προσπαθούσαν να αποκόψουν τη διαφυγή τους με πυκνούς πυροβολισμούς. Μετά από πολλές περιπέτειες φτάσανε στη Λευκωσία. Η Τουρκική εισβολή ονομάστηκε Αττίλας και ήταν προσχεδιασμένη. Στις 26-7-1974 πάλι πραγματοποιείται ανακωχή αλλά οι Τούρκοι συνεχώς ενισχύουν τις δυνάμεις τους. Στις 28-7-2024 οι Τούρκοι κινούνται επιθετικά προς την Λευκωσία. Στις 14-8-1974 οι Τούρκοι και πάλι παραβιάζουν άλλη μια ανακωχή και καταλαμβάνουν σχεδόν το 40% του εδάφους της Κύπρου με τον Αττίλα 2. Το  τελικό σχέδιό τους ήταν η διχοτόμηση της Κύπρου. Ο τουρκικός στρατός προέβη σε εκτελέσεις, απαγωγές λεηλασίες σε μεγάλη κλίμακα κατά του άμαχου πληθυσμού και δημιούργησε μεγάλο προσφυγικό πρόβλημα. Παρά τις μακροχρόνιες συζητήσεις δεν έχει επιλυθεί το Κυπριακό Ζήτημα έως και σήμερα.

Αυτά όλα μου τα διηγήθηκε η γιαγιά μου Μαρία από τον Άγιο Επίκτητο Κερύνειας

Δημήτρης                  Ε΄ τάξη  1^ο Δημοτικό Σχολείο Αμυνταίου

Εσύ μιλάς κυπριακά;

  Ήρθε η ώρα να δούμε αν  μιλάς κυπριακά! Ετοιμάσαμε για σένα ένα μικρό τεστάκι.

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος

 

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄ (το πραγματικό του όνομα ήταν Μιχαήλ Χριστοδούλου Μούσκος), γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1913  και κοιμήθηκε στη Λευκωσία, στις 3 Αυγούστου 1977. 

Ήταν Ελληνοκύπριος επίσκοπος και πολιτικός, που διατέλεσε προκαθήμενος της  αυτοκέφαλης Ορθόδοξης εκκλησίας της Κύπρου από το 1950 μέχρι τον θάνατό του και πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας από τις 16 Αυγούστου 1960 μέχρι τον θάνατό του στις 3 Αυγούστου 1977.

Γεννήθηκε στο ορεινό χωριό της Πάφου, Πάνω Παναγιά. Ο πατέρας του ζούσε από έναν μικρό αμπελώνα και ένα κοπάδι αιγοπροβάτων που κατείχε. Ενώ βοηθούσε τον πατέρα του στις δουλειές, φοιτούσε στο μονοθέσιο σχολείο του χωριού, στο οποίο ήταν εξαιρετικός μαθητής. Ο δάσκαλός του του πρότεινε να συνεχίσει τις σπουδές του και τον βοήθησε σε αυτό.

Σπούδασε με υποτροφία Θεολογία στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ωστόσο, από το 2ο έτος άρχισε να σπουδάζει παράλληλα και στη Νομική Σχολή, από όπου αποφοίτησε το 1943. 

Τον Σεπτέμβριο του 1946 του προσφέρθηκε υποτροφία από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και ξεκίνησε σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, στη Μασσαχουσέτη των ΗΠΑ. Εκεί, πέραν της θεολογίας, παρακολούθησε μαθήματα Θρησκευτικής Κοινωνιολογίας. Το 1948, κατά την διάρκεια των σπουδών του, εκλέχθηκε Επίσκοπος Κιτίου και χρήστη Επίσκοπος Κιτίου Μακάριος και επέστρεψε στην Κύπρο. Ο Μακάριος από την αρχή έδειξε τις χαρισματικές του ικανότητες στην ηγεσία της εκκλησίας. Οι σχέσεις του όμως με τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου που διοικούσαν την Κύπρο δεν ήταν καθόλου καλές. Όπως και άλλοι Έλληνες Κύπριοι ηγέτες της εποχής στο τέλος της δεκαετίας του 1940 και αρχές του 1950 ήταν ένθερμος υποστηρικτής της Ένωσης με την Ελλάδα.

Μακάριος

Στις 16 Αυγούστου του 1960 η Κύπρος πράγματι ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία και ο Μακάριος ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου, αφού κέρδισε τις εκλογές στις 13 Δεκεμβρίου 1959. 

Ο Μακάριος ήταν, αναμφίβολα, ένας χαρισματικός ηγέτης. Ξεκινώντας από την πιο απλοϊκή καταγωγή, απέκτησε παγκόσμια φήμη και τεράστιο κύρος, συναναστρεφόμενος πολλές φορές, ως ίσος προς ίσο, τους ισχυρούς και τους εστεμμένους της γης. Σε πολλά μέρη του κόσμου η Κύπρος έγινε γνωστή αποκλειστικά εξαιτίας του Μακαρίου και δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες Κύπριοι στο εξωτερικό, προκειμένου να εξηγήσουν ποιά ήταν η χώρα καταγωγής τους, χρησιμοποιούσαν τη λέξη Μακάριος.

Ο Μακάριος απεβίωσε στις 3 Αυγούστου του 1977, μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου, σε ηλικία 64 ετών.

Γεράσιμος Μ.Ε τάξη  1ο Δημ. Σχ.  Αμυνταίου

Το καράβι της Κερύνειας

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΝΑΥΆΓΙΟ

• Αρχαίο ναυάγιο ελληνικού μικρού εμπορικού καραβιού των Ελληνιστικών χρόνων που έγινε παγκόσμια γνωστό σαν:
• Tο αρχαίο καράβι της Κερύνειας .Το καράβι ,που ήταν μήκους 14,75 μέτρα και πλάτος 4,30 μέτρα, ταξίδευε από τα νησιά του Αιγαίου μέχρι και την Κύπρο γύρω στον 4^ο αιώνα π .Χ ., δηλαδή πριν από 2.500 χρόνια περίπου, κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του. Το πλήρωμά του αποτελείτε από το καπετάνιο και τρεις ναύτες .Τούτο εξακριβώθηκε από τα σκεύη του φαγητού που βρέθηκαν, στα οποία ήταν χαραγμένα και τα αρχικά του καπετάνιου. Το φορτίο του καραβιού όταν βούλιαξε αποτελείτε από 404 οξυπύθμενους ροδιακούς , ως επί το πλείστον , 380 γεμάτους, όπως πιστεύεται , με λάδι από τη Σάμο και κρασί από τη Ρόδο. Μετέφερε επίσης 29 μυλόπετρες από τη Νίσυρο , όπως εξακριβώθηκε από το πέτρωμά τους, οι οποίες πιθανόν να χρησιμοποιούνταν σαν σαβούρα , και 10.000 αμύγδαλα θα πρέπει να φόρτωσε από κάποιο λιμάνι της Κύπρου .Όταν το καράβι έπλεε σε απόσταση ενός περίπου ναυτικού μιλίου από τη <<Χρυσοκάβα>> έξω από το λιμάνι της Κερύνειας ,βούλιαξε είτε από υπερβολική κλίση είτε από ρήγμα , όταν μέρος του φορτίου του μετατοπίστηκε λόγω θαλασσοταραχής . Μια άλλη άποψη είναι ότι βυθίστηκε από πειρατές.

Αρχαίο καράβι της Κερύνειας

Τα απομεινάρια 

ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟΥ KAΡΑΒΙΟΥ 

• Το ναυάγιο, που αποτελεί το παλαιότερο καλύτερα διατηρημένο στον κόσμο ξύλινο εμπορικό πλοίο που έχει βρεθεί στο βυθό , ανακάλυψε ο Κερυνειώτης αυτοδύτης Ανδρέας Καριούλου στις 20 Νοεμβρίου 1965 στη θάλασσα της Κερύνειας , σε βάθος 30 μέτρων περίπου . Αρχικά ο Καριόλου εντόπισε αρχαίους αμφορείς , που αποτελούσαν μέρος του φορτίου του πλοίο . Ο  τότε πρόεδρος της Κύπρου αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήταν από τους πρώτους που επέδειξαν ενδιαφέρον για το ναυάγιο . Το 1967 , ύστερα από πρόσκληση του Τμήματος Αρχαιοτήτων ,Αρχαιότητα, της Κύπρου με τον ελληνικό κόσμο και τον ελληνικό πολιτισμό . Επειδή τούτο ήταν μικρό , εκτελούσε όπως και πολλά άλλα παρόμοια σκάφη , ταξίδια μεταξύ των βορείων ακτών του νησιού και των νοτίων ακτών της Μικράς Ασίας. Απ’ εκεί , παραπλέοντας τα μικρασιάτικα παράλια σύνδεε την Κύπρο με το Αιγαίο , όπως εξάλλου αποδεικνύεται και από το φορτίο του

Το φορτίο του καραβιού

Ο Μακάριος και το φορτίο

Το φορτίο του καραβιού

Το φορτίο του καραβιου

                                         Φιλίππα Κ.           

                            Ε τάξη

1ο Δημοτικό  Σχολείο Αμυνταίου

Πόλεις της Κύπρου

 

ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Λευκωσία 

Η Λευκωσία είναι η πρωτεύουσα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χτισμένη πάνω στον Πεδιαίο ποταμό, η Λευκωσία αποτελεί την έδρα της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο πληθυσμός του Δήμου Λευκωσίας  ανέρχεται στους 55.014 κατοίκους ,η αστική περιοχή έχει περίπου 244.500κατοίκους και η μητροπολιτική περιοχή της πρωτεύουσας περίπου 330.000 κατοίκους. Στην αρχαιότητα η πόλη ονομαζόταν Λήδρα και ήταν ένα από τα αρχαία βασιλεία της Κύπρου για περισσότερο από χίλια χρόνια, η Λευκωσία καταλήφθηκε στην πορεία από τους Φράγκους, Ενετούς, Οθωμανούς και Βρετανούς. Οι κατεχόμενες και οι ελεύθερες περιοχές της Λευκωσίας χωρίζονται από την γραμμή Κατάπαυσης του Πύρος. Πολλές φορές, αυτή λέγεται και ''Πράσινη γραμμή'', παίρνοντας το όνομα της από τη γραμμή του πράσινου χρώματος που σχεδιάστηκε πάνω στο χάρτη της Κύπρου το 1963 για να δείξει τα όρια των ελληνικών και τουρκικών τομέων. Εφαπτομένη της πράσινης γραμμής προς τα ελεύθερα εδάφη, υπάρχει μια ζώνη η οποία ονομάζετε νεκρή ζώνη. Πρόκειται για μια ζώνη η οποία η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει παραχωρήσει δικαίωμα ελέγχου στα Ηνωμένα Έθνη διατήρηση του status quo το οποίο έχει προκύψει από την εισβολή της Τουρκίας  το 1974. Η Γραμμή Κατάπαυσης του Πυρός εκτείνεται ανατολικά και δυτικά της Λευκωσίας, διασχίζοντας όλοι Κύπρο.    

    

ΛΕΜΕΣΟΣ

Λεμεσός

Η Λεμεσός,  είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κύπρου. Ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 258.900 κατοίκους (απογραφή 2021). Γνωστή ανάμεσα στις πόλεις της Κύπρου για την πλούσια νυχτερινή ζωή της, τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της και την πολιτιστική της παράδοση, η Λεμεσός είναι επίσης το μεγαλύτερο λιμάνι του νησιού κι ένα από τα μεγαλύτερα της Ανατολικής Μεσογείου.

ΛΑΡΝΑΚΑ 

Λάρνακα 

Η Λάρνακα είναι πόλη στη νοτιοανατολική ακτή της Κύπρου. Αποτελεί τη διάδοχο πόλη του αρχαίου Κιτίου, ενός από τα σημαντικά σημεία της αρχαίας Κύπρου, γενέτειρα μεταξύ άλλων του αρχαίου φιλοσόφου Ζήνωνα. Σήμερα αποτελεί την τρίτη σε μέγεθος πόλη της Κύπρου, με πληθυσμό 144.900 κατοίκους στην επαρχία Λάρνακας. Στη Λάρνακα βρίσκεται διεθνές αεροδρόμιο, ο κυριότερος και μεγαλύτερος αερολιμένας της Κύπρου. Είναι κατά πολλούς η πιο φυσική και ομορφότερη πόλη της Κύπρου με 2 φυσικές λίμνες (Αλυκή και Λίμνη Ορόκλινης) αλλά και με πληθώρα μνημείων.

ΠΑΦΟΣ

Πάφος

Η Πάφος είναι πόλη στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κύπρου, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και ένα από τα πιο σημαντικά αρχαία βασίλεια της νήσου. Μεταξύ άλλων, ήταν διάσημο και ως κέντρο λατρείας της θεάς Αφροδίτης. 

ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ

Αμμόχωστος

Η Αμμόχωστος ,  είναι πόλη στην Κύπρο που βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και το όνομά της. Τον Αύγουστο του 1974 κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα που είχαν εισβάλει στην Κύπρο, ενώ οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι της κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο ελεύθερο κομμάτι του νησιού. Αναφέρεται με το όνομα αυτό, που σημαίνει κυριολεκτικά την πόλη τη χωμένη στην άμμο.

ΚΕΡΥΝΕΙΑ 

Κερύνεια

Κερύνεια είναι παραθαλάσσια πόλη της Κύπρου που βρίσκεται  στο μέσον της βόρειας ακτής της. Αποτελεί πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας που εκτείνεται από το ακρωτήριο Κορμακίτη μέχρι τη λεγόμενη των "Αχαιών ακτή", περιλαμβάνοντας και το μεγαλύτερο μέρος της οροσειράς του Πενταδάκτυλου.

Τον Ιούλιο του 1974, στα πλαίσια των πολεμικών επιχειρήσεων της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, η Κερύνεια κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα, ενώ οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι εκδιώχθηκαν στα πλαίσια γενοκτονίας από τις εστίες τους και κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο ελεύθερο κομμάτι του νησιού.

Μαρία-Αναστασία Ν.

Ε' Τάξη 

1ο Δημοτικό Αμυνταίου  

Κυπριακή Διάλεκτος

  Η Κυπριακή διάλεκτος

          Η κυπριακή διάλεκτος (κυπριακή Ελληνική ή κυπριακά) είναι η διάλεκτος της Ελληνικής γλώσσας που μιλούν περίπου από επτακόσιες χιλιάδες (700.000) Ελληνοκύπριοι στην Κύπρο και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνοκύπριοι της διασποράς, κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, καθώς και την Ελλάδα. Ποτέ όμως δεν χρησιμοποιείται ως επίσημος γραπτός λόγος, αλλά είναι η κοινή ομιλούμενη των περισσοτέρων Ελληνοκυπρίων. Είναι επίσης η πρώτη γλώσσα πιο ηλικιωμένων Τουρκοκυπρίων από χωριά, ενώ οι περισσότεροι ηλικιωμένοι Τουρκοκύπριοι μιλούν τα Ελληνικά με Κυπριακή Διάλεκτο ως δεύτερη γλώσσα.

          Η Κυπριακή διάλεκτος αποτελεί στη σύγχρονη εποχή τη μεγαλύτερη ελληνική διάλεκτο. Σε επίσημο περιβάλλον θεωρείται πιο αποδεκτή η χρήση της Κοινής Νέας Ελληνικής (όπως στα σχολεία, στο κοινοβούλιο, στα μέσα ενημέρωσης και παρουσία μη Κυπρίων ομιλητών της Ελληνικής). Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας επίσημες γλώσσες της νήσου είναι η Ελληνική και η Τουρκική. Η έντονη επίδραση της Κοινής Νέας Ελληνικής διαμέσου των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, της Εκπαίδευσης, του τύπου και της λογοτεχνίας, έχει ως αποτέλεσμα να υποχωρεί σταδιακά η διάλεκτος έναντι της επίσημης Ελληνικής ή/και να απλοποιείται, γεγονός που παρατηρείται και στις υπόλοιπες διαλέκτους της Ελληνικής Γλώσσας.

Η Κυπριακή διάλεκτος συγκαταλέγεται στα νότια ιδιώματα της Ελληνικής γλώσσας, καθώς διατηρεί αμετάβλητα τα φωνήεντα των άτονων συλλαβών. Ανήκει ακόμα στη λεγόμενη νησιωτική ζώνη του ίντα, επειδή χρησιμοποιεί την αντωνυμία ίντα (< τι ένι τα) αντί της αντωνυμίας τι στην εισαγωγή ερωτηματικών προτάσεων. Στην ίδια διαλεκτική ζώνη ανήκουν επίσης η Κρητική διάλεκτος, καθώς και τα ιδιώματα των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου.

Μερικές κυπριακές λέξεις είναι έσσω, που σημαίνει σπίτι, η μάππα που σημαίνει μπάλα, ο φλόκος δηλαδή η σφουγγαρίστρα, ο πελός δηλαδή ο τρελός με πολύ χαρακτηριστική τη φράση «Τι κάνεις ρε πελέ μου;»,

Κυπριακό γλωσσάρι είναι διαθέσιμο εδώ: http://users.ntua.gr/ar97617/                        

 Δέσποινα Μ. 

Ε΄ Τάξη

1ο Δημ. Σχολείου Αμυνταίου