Σαν σήμερα…3 Μαρτίου 1957
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ
«Στην εσχάτην ανάγκη θα αγωνιστώ και θα πεθάνω σαν Έλληνας, αλλά ζωντανόν δεν θα με πιάσουν» έλεγε ο Γρηγόρης στους συναγωνιστές του
O Γρηγόρης Αυξεντίου είναι
ήρωας του ελληνοκυπριακού αγώνα κατά των Άγγλων δυναστών στη μεγαλόνησο. Ήταν
δεύτερος στην ιεραρχία της ΕΟΚΑ και σκοτώθηκε από τους Άγγλους σε μάχη που
δόθηκε κοντά στην Ιερά Μονή Μαχαιρά.
Γεννήθηκε στο χωριό Λύση
Αμμοχώστου στις 22 Φεβρουαρίου 1928. Με την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο
μετέβη στην Ελλάδα για να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
Η ένταξη στην ΕΟΚΑ και η αντιστασιακή
του δράση
Πολύ γρήγορα διακρίθηκε για
τις ηγετικές του ικανότητες και του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α,
της μεγαλύτερης απελευθερωτικής οργάνωσης στο νησί, με κύριο στόχο την Ένωση
της Κύπρου με την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της σύντομης
αντιστασιακής του δράσης
έλαβε τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος».
Οι Άγγλοι κατακτητές έκαναν
πολλές προσπάθειες για να τον συλλάβουν και τον επικήρυξαν με 5.000 λίρες. Ο
Αυξεντίου πάντα τους ξέφευγε και ποτέ δεν έχασε το κουράγιο του. Μια φορά
μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και κέρασε τους Άγγλους διώκτες του χωρίς να τον
αναγνωρίσουν.
Το ηρωικό τέλος του Αυξεντίου
Στα τέλη Φεβρουαρίου 1957 οι αγγλικές δυνάμεις ασφαλείας έλαβαν την πληροφορία από ένα βοσκό ότι ο Αυξεντίου και η ομάδα του κρύβονται σε μια σπηλιά πλησίον της Μονής Μαχαιρά στο όρος Τρόοδος.
Η σπηλιά όπου δόθηκε η
ύστατη μάχη
Αμέσως, απόσπασμα από 60
στρατιώτες έφθασε εκεί το απόγευμα της 2ας Μαρτίου, περικύκλωσε τη σπηλιά και
κάλεσε τον Αυξεντίου να παραδοθεί. Ο επικεφαλής του βρετανικού αποσπάσματος,
ανθυπολοχαγός Μίντλετον, πλησίασε την είσοδο και φώναξε: «Ρίξε τα όπλα σου και
παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε». Κάποιος απάντησε: «Καλά παραδινόμαστε».
Τέσσερις άνδρες βγήκαν έξω, όχι και ο Αυξεντίου. Ο Μίντλετον τον κάλεσε και
πάλι να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη απάντηση «Μολών λαβέ».
Τότε, τέσσερις στρατιώτες όρμησαν μέσα στην σπηλιά. Ο Αυξεντίου τους υποδέχτηκε με καταιγιστικά πυρά. Οι τρεις Βρετανοί οπισθοχώρησαν έντρομοι, ο τέταρτος, ένας δεκανέας, έπεσε νεκρός. Ο Μίντλετον ζήτησε ενισχύσεις, οι οποίες κατέφθασαν αμέσως με ελικόπτερα. Η μάχη συνεχίσθηκε για 10 ώρες, χωρίς αποτέλεσμα για τους επιτιθέμενους.
Μπροστά στο αλύγιστο θάρρος του Αυξεντίου και αφού χρησιμοποίησαν όλων των ειδών τα όπλα, οι Βρετανοί έριψαν στη σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες κάλυψαν το σπήλαιο, για να τυλίξουν σε λίγο το κορμί του Αυξεντίου.
Η μάχη τελείωσε στις 2 το
βράδυ της 3ης Μαρτίου 1957. Το πτώμα του ηρωικού πατριώτη βρέθηκε
απανθρακωμένο και τάφηκε την επομένη στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο
που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα Φυλακισμένα Μνήματα».
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ήταν
μόλις 29 ετών.
Αναστάσης Μ. Δ' Τάξη
1ο Δημ. Σχολείο Αμυνταίου
